Wednesday, May 30, 2007

A little bit of melancholia.


Ο Τζορτζ Στάινερ, συγγραφέας, ισχυρίζεται ότι στη βάση κάθε πνευματικής διαδικασίας υπάρχει η θλίψη. Η θλίψη αποτελεί το σκοτεινό θεμέλιο πάνω στο οποίο στηρίζεται η συνείδηση και η γνώση. Βάση αυτού, προσπαθεί να αποδείξει ή να διασαφηνίσει γιατί πρέπει ένας πέπλος μελαγχολίας να πέφτει πάνω στη διαδικασία της σκέψης. Για το σκοπό αυτό λοιπόν, παραθέτει δέκα λόγους:
Πρώτον, «η σκέψη μπορεί να υποθέτει, να φαντάζεται, να συγκεντρώνει τα πάντα, να παίζει με τα πάντα, χωρίς να ξέρει αν υπάρχει, αν μπορούσε να υπάρξει οτιδήποτε άλλο». Ο Στάινερ λέει, δεν υπάρχει τίποτα πιο σοβαρό και ταυτόχρονα αινιγματικό από το παιχνίδι.
Δεύτερον, «η σκέψη είναι ανεξέλεγκτη. Ακόμα και στον ύπνο και ενδεχομένως στην απώλεια συνείδησης το ρεύμα της συνεχίζει να κυλάει».
Τρίτον, «με τη σκέψη δίνουμε το παρών στον εαυτό μας. Οι σωματικές αισθήσεις, ιδιαίτερα ο πόνος, παίζουν οργανικό ρόλο. Το να σκεφτόμαστε όμως τον εαυτό μας αποτελεί κύριο συστατικό της προσωπικής ταυτότητας».
Τέταρτον, «η πράξη της σκέψης, όσο συνεπής, όσο ακέραιη και αν είναι στον αυτοέλεγχό της, δεν μπορεί να δηλώσει ότι έχει φτάσει στην αλήθεια πάρα μόνο εκεί που το αποτέλεσμα είναι μια τυπική ισοδυναμία, όπως στα μαθηματικά ή στη συμβολική λογική».
Πέμπτον, «η σκέψη είναι σχεδόν απίστευτα σπάταλη. Η επιδεικτική κατανάλωση στη χειρότερη μορφή της».
Έκτον, «η σκέψη είναι άμεση μόνο για τον εαυτό της. Δεν βοηθάει να συμβεί τίποτα απευθείας, έξω από τον εαυτό της».
Έβδομον, «δύο είναι οι διαδικασίες τις οποίες αδυνατούν να σταματήσουν οι άνθρωποι όσο είναι ζωντανοί: η αναπνοή και η σκέψη. Στην πραγματικότητα την ανάσα μας μπορούμε να την κρατήσουμε για περισσότερο χρονικό διάστημα απ’ όσο μπορούμε να απέχουμε από τη σκέψη. Αυτή η ανικανότητα να σταματήσουμε τη σκέψη, να κάνουμε ένα διάλειμμα από τη σκέψη, είναι ένας τρομερός καταναγκασμός».
Όγδοον, «δεν έχουμε κανέναν σίγουρο τρόπο για να συλλάβουμε τη σκέψη του άλλου».
Ένατον, «ο άνθρωπος αυτοπροσδιορίζεται αλαζονικά σαν homo sapiens. Αν θέλουμε να ακριβολογήσουμε, κάθε ζωντανό ανθρώπινο όν, άντρας, γυναίκα και παιδί, είναι στοχαστής. Αυτό ισχύει τόσο για τον κρετίνο όσο και για τον Νεύτωνα, τόσο για τον πνευματικά καθυστερημένο όσο και για τον Πλάτωνα».
Δέκατον, «η γαλλική και η γερμανική γραμματική (αλλά και η ελληνική) είναι εξυπηρετικές. Μας επιτρέπουν να αποβάλουμε την πρόθεση ανάμεσα στο ρήμα “σκέφτομαι” και στο αντικείμενό του. Δεν είμαστε αναγκασμένοι να σκεφτόμαστε “για” το ένα ή το άλλο. Μπορούμε να το σκεφτούμε αμέσως, χωρίς παρεμβολή».

Τα παραπάνω περιέχονται στο βιβλίο του Τζορτζ Στάινερ “Δέκα (πιθανοί) λόγοι για τη μελαγχολία της σκέψης”.

No comments: